Wir haben es nicht gewusst

 In het Duits gezegd nog steeds een verschrikkelijke uitspraak. Hij klonk in de nazi processen na de Tweede Wereldoorlog. Ze hadden de moord op Joden, Zigeuners, Homo’s, Jehova’s getuigen en andere tegenstanders niet gemerkt en er niet van geweten. Voor slachtoffers, nabestaanden en zij die zich solidair voelden met de slachtoffers een verschrikkelijke smoes. Al vroeg in de oorlog waren er in de illegale pers berichten verschenen over de moordpartijen op de Joden en de vernietiging van mensenlevens in de concentratiekampen. Zij die in de nazi processen terecht stonden waren onderdeel geweest van het apparaat dat de holocaust mogelijk had gemaakt. Zij hadden het geweten of hadden het kunnen en moeten weten, De smoes reed oude wonden open en veroorzaakte nieuwe wonden, de bedreiging met een nieuwe holocaust blijft als er mensen blijven die zich er zo mee denken af te kunnen maken. En dan komt er een kardinaal van de Rooms Katholieke kerk die de uitspraak herhaalt als het gaat over het seksueel misbruik van kinderen binnen zijn kerkelijke organisatie. Hij kreeg een heleboel kritiek over zich heen. Zo veel dat hij zijn excuses moest aanbieden. En dat is jammer. Want Kardinaal Simonis maakte in één Duits zinnetje duidelijk waar het probleem van de Rooms katholieke kerk ligt. In hetzelfde soort bureaucratische autoriteit als in de nazi ideologie. Kerkelijke ambtsdragers staan immers boven het gewone volk en dragen de genadegaven van God over aan de gelovigen leert de Rooms Katholieke Kerk. Zij hebben eigenlijk altijd gelijk. En van laag tot hoog in de hiërarchie heeft het gewone volk, hebben de kinderen die slachtoffer waren, ongelijk of minder gelijk met hun beschuldigingen. Tot de top er niet meer van hoort of te horen krijgt. De schuld ligt dus niet bij bisschoppen en kardinalen die misstanden onder het kleed veegden en in doofpotten stopten, al waren die er ook en hebben die extra schuld, maar ook bij hen die leiding gaven aan een organisatie die zich beter achtte dan welke andere organisatie dan ook, die zich ten onrechte nog steeds de Heilige Moederkerk noemt. Het is jammer dat er geen ruimte meer was om te luisteren naar die schuldbelijdenis van de Kardinaal en te vragen naar de gevolgen voor de kerkopvatting en organisatie van de Rooms Katholieke kerk. De verschrikking van de nazi terreur was daarvoor te groot. Maar het levenslang lijden van in hun jeugd beschadigde mensen zou die noodzakelijke verandering van de kerk wel verdienen.

Advertentie

Egoïstisch Kiezen

Heel langzaam komen de verkiezingsprogramma’s van de verschillende partijen in de publiciteit. Waar gaan dan de verhalen over? Over de AOW leeftijd, de bezuinigingen en de hypotheekrente. Binnenlandse economische problemen die de mensen wellicht zwaar kunnen raken maar die op wereldschaal eigenlijk maar futiele problemen zijn. De Nederlandse pers schenkt dus alleen aandacht aan onderwerpen van eigen belang. De keuzes moeten gemaakt worden op basis van egoïstische motieven. Want op wereldschaal gaat het om keuzes van leven en dood. Een hele eeuw heeft West Europa aan technologische vernieuwing kunnen doen op grond van de goedkope grondstoffen die zij haalde uit haar koloniën en vervolgens uit haar voormalige koloniën de ontwikkelingslanden. Nu moeten die arme landen, voornamelijk in Afrika, concurreren met de West Europese landen die een geweldige technologische voorsprong hebben. En wat blijkt? De handelsvoorwaarden zijn zo gedicteerd door de West Europese landen en de Verenigde Staten dat geen beginnend land daar tegen op kan concurreren. Zelfs de boeren in arme landen worden weggeconcurreerd waardoor er lokaal te weinig voedsel wordt geproduceerd en er herhaaldelijk hongersnoden ontstaan. Afschaffen van die oneerlijke handelsvoorwaarden zou dus de leus moeten zijn van elke politieke partij die de honger in de wereld te lijf wil gaan. Maar de schuld wordt gemakkelijk gegeven aan de Verenigde Staten die dat dan niet zou willen. Alsof een sterk Europa onder aanvoering van Nederland niet een publieke opinie in Amerika kan beïnvloeden. Er zijn nog veel partijcongressen waarop invloed op die verkiezingsprogramma’s uitgeoefend kan worden en in de komende campagne willen veel politici in gesprek met kiezers. Het is te hopen dat al die goedwillende kiezers die zoveel geven aan charitatieve organisaties en die toch overweldigend reageerden op noodsituaties als de Tsunami en de aardbeving in Haïti ook onze politici op hun verantwoordelijkheid voor de honger en armoede in de wereld willen aanspreken.

 

Stakende schoonmakers verdienen steun

Iedereen wil graag dat kantoren, stations, treinen en dergelijk er keurig schoon en opgeruimd uitzien. Maar willen we er ook voor betalen? Kennelijk niet. Het beroep van schoonmakende(m/v) staat niet in een hoog aanzien. We nemen kennelijk vanzelfsprekend aan dat de ruimten waar we ons in begeven schoon zijn en blijven. Dat daar mensen aan te pas komen die de rotzooi en vuiligheid opruimen, weghalen en wegpoetsen dringt niet meer tot ons door. Dat heeft tot gevolg dat ook eigenaren en exploitanten van objecten die schoon gehouden moeten worden er niet meer voor willen betalen. Ook zij gaan er vanzelfsprekend van uit dat voor de laagste prijs de hoogste hygiëne te koop is. De concurrentie is inmiddels moordend, zo moordend dat schoonmakenden van de beloning voor het schoonmaken alleen niet meer kunnen leven. En aangezien ook het kranten bezorgen en het post bezorgen niet meer lonen valt er aan de onderkant van het loongebouw geen loon meer te verdienen waar je ook nog van kan leven. Dat de schoonmakenden(m/v) nu gaan staken is alleszins te begrijpen. Als we geen enkele waardering hebben voor het werk wat wordt gedaan dan moeten we maar weer eens ervaren hoe het is als het werk niet wordt gedaan. Dat stinkt dus en is vervelend, het schoonmaken verdient dus alle waardering. Jammer dat de schoonmakenden alleen staken voor een geringe loonsverhoging en niet om minimumcontracten waarvan te leven is. Dat zou pas aan de onderkant van het loongebouw veel banen opleveren en ook in de economie de nodige problemen oplossen. Voorlopig zou het goed zijn als de bonden solidariteitsstakingen zou uitroepen. Het wordt tijd dat we het niet meer pikken dat voor schoonmaken niet royaal betaald wordt.

Sexueel misbruik in de kerk

Bij alle discussie over sexueel misbruik in de Rooms Katholieke kerk komt steeds de vraag op waarom dat wel daaar en niet in de Protestantse kerk voorkomt. Daar zijn heel verschillende antwoorden op. Maar het is misschien goed om daar eens zorgvuldig naar de kijken en een aantal elementen op een rij te zetten. In de eerste plaats is de vraag of er wel zoveel verschil is. Misschien gaat het om verschillende vormen. Bij het Rooms Katholieke misbruik springt het misbruik in kloosters en internaten er bovenuit. Die kent de Protestantse traditie niet. Maar bij Protestanten komt nogal eens incest en misbruik binnen het gezin voor. Waarbij het er soms wel op lijkt dat hoe orthodoxer de overtuiging hoe meer incest er is. Als de omvang in die twee soorten misbruik eigenlijk vrijwel gelijk  is hebben we misschien te maken met een gelijksoortige oorzaak die binnen beide levensovertuigingen op dezelfde manier moet worden bestreden. In de Rooms katholieke overtuiging is de kerk het voertuig van de genade. De clerus is de directe vertegenwoordiging van God op aarde, afwijzing van de clerus betekent ook afwijzing van de genadegaven. Misschien klinkt dit voor doorgewinterde Rooms katholieken wat kort door de bocht maar de autoriteit die zeker een aantal jaren geleden nog aan kinderen werd voorgehouden riep wel dit beeld op en ook het kerkbeeld dat door een priester als Antoine Bodar wordt opgeroepen bevestigt nog steeds de doorgeeffunctie van de kerk. Voor kinderen heeft de broeder, pater, priester dus een positie die dicht bij God staat, dichter als het kind zelf of de ouders. In de Protestantse kerken ligt dat heel anders. Daar staat niets tussen de gelovige en God. Maar daar is wel sprake van een verbond tussen God en gelovigen waarbij die gelovigen de geboden zullen houden. En voor kinderen is een belangrijk gebod het “eert uw vader en uw moeder”, traditioneel uitgelegd als gehoorzaamd uw vader en uw moeder. Gehoorzamen aan een misbruikende vader is dan soms het volgen van Gods gebod. In een klimaat van autoritaire machtsstructuren kan misbruik dus gedijen. Als praten over sexualiteit niet is toegestaan er niet of nauwelijks sprake is van voorlichting dan kunnen misstanden lang voortwoekeren. Kerken en groepen zouden daar vaker en meer op moeten worden aangesproken en sexuele voorlichting moet vanaf de basisschool in elk geval verplicht worden.

Wat is waarheid?

De vraag is een beroemde vraag uit de Bijbel. Daar speelt de waarheid een belangrijke rol. Het komt uit een proces. Het proces waarbij Jezus van Nazareth ter dood zal worden veroordeeld. In onze dagen speelt de vraag ook een rol in een proces. Het proces tegen Geert Wilders. Hij immers beroept zich op zijn strijd voor de waarheid. En de waarheid mag gezegd worden. Maar de vraag blijft: Wat is waarheid? Ten behoeve van de rechtspraak zijn hele studies gemaakt over het vraagstuk van de waarheid. Een goede rechtzaak gaat immers om de waarheidsvinding. Lang is gedacht dat getuigen wel de waarheid zouden kunnen brengen. Maar in de zeer oude rechtspraak die in de Bijbel wordt beschreven was al duidelijk dat één getuige niet genoeg is voor het vinden van de waarheid. Daar moesten er minstens twee zijn die, onafhankelijk van elkaar, moesten getuigen over de waarheid. Tegenwoordig weten we dat als we tien getuigen vragen wat ze gezien hebben we de kans lopen tien verschillende verhalen te krijgen ook zijn ze van het zelfde gebeuren getuige geweest. Professor Wagenaar uit Leiden heeft zelfs een hele studie gemaakt van de werking van de waarneming en het geheugen en de manier waarop mensen de waarheid die ze hadden waargenomen weer kunnen geven. Daarbij ontdekte hij dat mensen in elk geval hun waarneming in verband brengen met eerdere ervaringen. De woorden die gelijkwaardige ervaringen konden beschrijven worden ook gebruikt om nieuwe gebeurtenissen te beschrijven. Hoe unieker die nieuwe ervaringen zijn hoe moeilijker het is om de passende woorden er voor te vinden en hoe verder de beschrijvingen van de werkelijkheid af komen te liggen. In de rechtspraak zijn getuigen tegenwoordig niet meer doorslaggevend, getuigenissen van mensen moeten altijd worden ondersteund door fysieke bewijzen. Hoe zit het dan met de waarheid van Geert Wilders? Zijn waarheid is volgens eigen zeggen gebaseerd op angst. Angst voor het overvleugeld worden door een aggresieve vorm van de Islam. Heel lang was dat niet zijn waarheid. Toen hij nog actief was voor de VVD, Wilders behoort tot het klassieke Haagse establishment, was de Islam niet bedreigend. Maar toen het verzet tegen het lidmaatschap van Turkije in de EEG electoraal een succes bleek werd de angst voor de Islam een waarheid die zelfs geen tegenspraak meer dulde. De rechter zal moeten aangeven of deze waarheid van Geert Wilders een te dulden waarheid voor ons allen moet worden. Voor velen is de waarheid van Geert Wilders een belediging, een belediging voor het Christendom waarop hij zich baseert, een belediging voor de humaniteit en tolerantie waarop onze staat is gefundeerd en een belediging voor de slachtoffers van elke vorm van religieus terrorisme. Angst zal namelijk nooit een oplossing kunnen vinden voor haat en verwijdering tussen mensen. Maar die Waarheid is van een andere orde en moeten we in ander verband bespreken.