Wat is waarheid?

De vraag is een beroemde vraag uit de Bijbel. Daar speelt de waarheid een belangrijke rol. Het komt uit een proces. Het proces waarbij Jezus van Nazareth ter dood zal worden veroordeeld. In onze dagen speelt de vraag ook een rol in een proces. Het proces tegen Geert Wilders. Hij immers beroept zich op zijn strijd voor de waarheid. En de waarheid mag gezegd worden. Maar de vraag blijft: Wat is waarheid? Ten behoeve van de rechtspraak zijn hele studies gemaakt over het vraagstuk van de waarheid. Een goede rechtzaak gaat immers om de waarheidsvinding. Lang is gedacht dat getuigen wel de waarheid zouden kunnen brengen. Maar in de zeer oude rechtspraak die in de Bijbel wordt beschreven was al duidelijk dat één getuige niet genoeg is voor het vinden van de waarheid. Daar moesten er minstens twee zijn die, onafhankelijk van elkaar, moesten getuigen over de waarheid. Tegenwoordig weten we dat als we tien getuigen vragen wat ze gezien hebben we de kans lopen tien verschillende verhalen te krijgen ook zijn ze van het zelfde gebeuren getuige geweest. Professor Wagenaar uit Leiden heeft zelfs een hele studie gemaakt van de werking van de waarneming en het geheugen en de manier waarop mensen de waarheid die ze hadden waargenomen weer kunnen geven. Daarbij ontdekte hij dat mensen in elk geval hun waarneming in verband brengen met eerdere ervaringen. De woorden die gelijkwaardige ervaringen konden beschrijven worden ook gebruikt om nieuwe gebeurtenissen te beschrijven. Hoe unieker die nieuwe ervaringen zijn hoe moeilijker het is om de passende woorden er voor te vinden en hoe verder de beschrijvingen van de werkelijkheid af komen te liggen. In de rechtspraak zijn getuigen tegenwoordig niet meer doorslaggevend, getuigenissen van mensen moeten altijd worden ondersteund door fysieke bewijzen. Hoe zit het dan met de waarheid van Geert Wilders? Zijn waarheid is volgens eigen zeggen gebaseerd op angst. Angst voor het overvleugeld worden door een aggresieve vorm van de Islam. Heel lang was dat niet zijn waarheid. Toen hij nog actief was voor de VVD, Wilders behoort tot het klassieke Haagse establishment, was de Islam niet bedreigend. Maar toen het verzet tegen het lidmaatschap van Turkije in de EEG electoraal een succes bleek werd de angst voor de Islam een waarheid die zelfs geen tegenspraak meer dulde. De rechter zal moeten aangeven of deze waarheid van Geert Wilders een te dulden waarheid voor ons allen moet worden. Voor velen is de waarheid van Geert Wilders een belediging, een belediging voor het Christendom waarop hij zich baseert, een belediging voor de humaniteit en tolerantie waarop onze staat is gefundeerd en een belediging voor de slachtoffers van elke vorm van religieus terrorisme. Angst zal namelijk nooit een oplossing kunnen vinden voor haat en verwijdering tussen mensen. Maar die Waarheid is van een andere orde en moeten we in ander verband bespreken.

Advertentie